Dat lijkt me een groot verschil met de Belgische cultuur.
“Absoluut. In België zien we dans vaak als een kunstvorm, sport of hobby, terwijl het in Marokko een essentieel onderdeel van het leven is. Kinderen groeien er op met dans. Iets bijzonders: ze weten al jong of ze een leeuw, luipaard of kameel zijn en tijdens feesten danst iedereen mee wanneer de muziek van hun ‘dierengroep’ speelt.”
“Dans is er, veel meer dan in België, verweven met tradities en sociale rituelen, zoals nachtelijke trancebijeenkomsten waar gedanst, gegeten en gebeden wordt. Daar worden emoties – van vreugde tot verdriet – gedeeld via beweging. Het voelde diep verbindend en bijna therapeutisch.”
“Ondanks moderne invloeden worden traditionele stijlen zoals chaabi en Berberse dans nog altijd doorgegeven. Die spontane improvisatie en helende kracht van dans staan in scherp contrast met de vaak gestructureerde, afstandelijke benadering in België, waar dans minder verbonden is met het dagelijkse leven.”
Wat zou je willen dat Belgen anders gaan zien na het lezen van je boek?
“In het Westen zien we vrouwen in Marokko vaak gesluierd op straat en denken we dat ze geen aandacht hebben voor hun lichaam. Maar thuis verdwijnt die schroom volledig en drukken ze zich juist vrij en expressief uit via dans. Improvisatie speelt daarin een grote rol en het laat zien hoe diep dans verweven is met hun persoonlijke en sociale leven.”
“Ook op het vlak van geloof en sociale omgang zijn er minder drempels dan we misschien verwachten. Hoewel een kleine, fanatieke minderheid het nieuws haalt, is de gemiddelde Marokkaan eerder ruimdenkend. Iedereen is welkom en mag zichzelf zijn, ongeacht overtuiging. Dat open karakter merk je ook in de manier waarop generaties met elkaar omgaan. Ouderen krijgen er veel respect, maar er is ook meer contact en minder afstand tussen jong en oud dan bij ons. Het lijkt alsof de cultuur een bepaalde natuurlijke verbondenheid stimuleert, iets dat je in elk aspect van het dagelijks leven voelt.”
Kunnen we dans daar echt als erfgoed beschouwen?
“Zeker. De tradities worden nog steeds van generatie op generatie doorgegeven. Hoewel er momenten zijn geweest waarop het leek te verdwijnen, zorgde een heropleving van trots en waardering voor de danscultuur ervoor dat mensen het wilden behouden en verder laten bloeien.”
“Jongeren laten zich wel beïnvloeden door wat ze op televisie zien, maar de essentie van samen dansen blijft overeind. Dat is het belangrijkste. Toch hoop ik ook dat de oorspronkelijke stijlen bewaard blijven. Als je alle kleuren door elkaar mengt, krijg je een grijze massa. Elke kleur op zich heeft juist zijn eigen unieke schoonheid.”
Je boek gaat ook over de vriendschappen die je daar opbouwde. Is er eentje die je bijblijft?
“Eerst en vooral ben ik mijn gastfamilie heel dankbaar voor de mooie ervaringen. Hun dochter is ondertussen getrouwd met een Belg, waardoor ik haar nog regelmatig zie. Een andere bijzondere vriendschap ontstond in Oujda. Daar leerde ik iemand kennen die verantwoordelijk was voor amateurtheater in Marokko. Hij nodigde mijn dansgroep vaak uit om op te treden en workshops te geven. Ik heb veel aan hem te danken en die connectie heeft mijn band met Marokko alleen maar verdiept.”
Wat hoop je dat lezers uit je boek halen?
“Ik wil lezers meenemen op reis, hen laten voelen hoe dans en cultuur kunnen samengaan. Dans is niet alleen esthetisch; het heeft een helend en verbindend effect. Door het leven en de expressiekracht van vrouwen en gemeenschappen te tonen, hoop ik nieuwe inzichten te bieden en een brug te slaan tussen culturen.”
